- Nu Joe Biden uit de Amerikaanse presidentsverkiezingen is gestapt, kan er flinke onenigheid ontstaan op de Democratische conventie volgende maand.
- De laatste keer dat dat gebeurde was in 1968 toen president Lyndon B. Johnson toch afzag van een nieuwe gooi naar het Witte Huis.
- Zijn late terugtrekking leidde ertoe dat vicepresident Hubert Humphrey werd gekozen als Democratische presidentskandidaat.
- Lees ook: Dit zijn de standpunten van Kamala Harris over verscheidene kwesties: van de economie tot gezondheidszorg
De Democratische president Joe Biden heeft zondag aangekondigd dat hij uit de presidentiële race stapt.
Hij werd al jarenlang bekritiseerd vanwege zijn hoge leeftijd en zijn cognitieve vaardigheden. De kritiek nam exponentieel toe na een rapport van ‘special counsel’ Robert Hur over de slordige omgang van de president met geheime documenten, waarin expliciet zijn leeftijd en afnemende geheugen werden genoemd.
De kritiek bereikte in juni een hoogtepunt na het voor Biden rampzalige debat tussen hem en de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump. Dat leidde tot veel interne strijd bij de Democraten over de vraag of Biden nog wel in staat zou zijn Trump te verslaan.
Nu Biden zijn kandidatuur intrekt is er kans op verdeeldheid tijdens de Democratische conventie in augustus, waar gedelegeerden die hun stem op Biden uit moesten brengen nu de macht hebben om de presidentskandidaat voor november te kiezen.
In 1968 stelde Hubert Humphrey zich pas laat verkiesbaar, net als Kamala Harris nu
Dat scenario heeft zich sinds 1968 niet meer voorgedaan. Eind maart van dat jaar, waarin de oorlog in Vietnam voor veel onrust zorgde in de Amerikaanse samenleving, stapte de Democratische president Lyndon B. Johnson uit de race. Hij had toen net met minimaal verschil de voorverkiezingen in New Hampshire gewonnen. Nog geen week later werd burgerrechtenactivist Martin Luther King jr. doodgeschoten en werd de nationale onrust alleen maar groter.
Zonder Johnson werd zijn vicepresident Hubert Humphrey de grote favoriet. Hij nam het tijdens de rest van de voorverkiezingen op tegen de senatoren Eugene McCarthy en Robert F. Kennedy.
Maar doordat Humphrey zo laat in de race stapte, stond hij lang niet overal op het stembiljet. Hij koos daarom voor de ongebruikelijke strategie om bij een aantal voorverkiezingen een bondgenoot namens hem stemmen te laten trekken en met de daardoor verstoorde uitslag partijleiders op staatsniveau de gelegenheid te geven de gedelegeerden aan hem toe te wijzen.
Na maanden van strategisch campagne voeren, begin juni, had Humphrey een duidelijke voorsprong op Kennedy en had hij honderden gedelegeerden meer dan McCarthy. Zijn strategie leek te werken, maar toen gooide een onverwacht drama roet in het eten: Kennedy werd vermoord, net als vijf jaar eerder zijn broer, en daarmee werden de voorverkiezingen stopgezet.
Zonder een kandidaat met een meerderheid van gedelegeerden achter zich, moest op de Democratische conventie van 1968 in Chicago besloten worden wie de presidentskandidaat zou worden, met boze anti-oorlogsdemonstranten voor de deur.
Ook binnen liepen de spanningen hoog op. Beveiligers deelden rake tikken uit aan verslaggever Dan Rather toen hij probeerde een gedelegeerde te interviewen, waarop tv-collega Walter Cronkite zei: "Ik denk dat we hier met een stel boeven te maken hebben, Dan."
De meeste gedelegeerden stemden tijdens de conventie op Humphrey en hij sleepte daarmee de Democratische presidentsnominatie binnen. Hij nam het vervolgens op tegen de Republikeinse kandidaat Richard en Nixon en verloor met een verschil van 110 kiesmannen.
Nominatie van Kamala Harris nog geen gelopen race
Na de chaotische voorverkiezingen en partijconventie van 1968 richtte het Democratische partijbestuur (DNC) een commissie op om de manier waarop de partij gedelegeerden kiest te hervormen. Daardoor gingen veel meer staten voorverkiezingen houden en ontstond het systeem dat er tegenwoordig nog altijd is.
Voordat Biden er zelf voor koos uit de race te stappen had het DNC absoluut geen zin in nog zo'n chaos en verdeeldheid op de conventie als in 1968. Voorzitter Jaime Harrison zei in februari dat het idee om Biden de nominatie af te pakken en dan in november van waarschijnlijk Donald Trump te winnen "te gek voor woorden" is.
Maar die opvatting kan in de loop van de tijd veranderen. De invloedrijke voormalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi zei volgens Politico eerder deze maand dat een open nominatieproces de indruk zou voorkomen dat de Democratische leiders vicepresident Kamala Harris zelf aanwijzen.
Kort nadat hij zijn beslissing bekendmaakte om toch geen nieuwe gooi te doen naar het Witte Huis, sprak Biden zijn steun uit voor Harris als presidentskandidaat. Hoewel zijn steun helpt, is dat zeker geen garantie voor haar nominatie. Iedere andere Democraat kan haar uitdagen en proberen een meerderheid van de ruim 4.000 gedelegeerden achter zich te krijgen tijden de Democratische conventie in augustus.
